60 jaar bevrijding

In 2005 viert Nederland haar 60-jarige bevrijding van de Tweede Wereldoorlog. Rond Bevrijdingsdag 5 mei wordt daar veel extra aandacht aan geschonken door de media, bibliotheken en musea. Zo ook in Midden-Delfland. Het Museum Het Tramstation houdt een tentoonstelling met de titel: 'Oorlog en bevrijding' (23 april t/m 1 oktober 2005). In het voormalige Kruisgebouw aan de BM Singel in Schipluiden wordt getoond hoe Schipluiden en Den Hoorn haar eerste bevrijdingsfeesten vierden in 1945. Deze tentoonstelling is te bekijken op 30 april en 5 mei 2005 (en na afspraak).

Bevrijdingsfeesten in 31 juli - 1 augustus 1945

Kort na de bevrijding op 5 mei 1945 vierden de inwoners van Schipluiden en Den Hoorn (met Sion en Abtswoude) met elkaar deze gebeurtenis op bijzondere wijze. De Oranje Comité's van Schipluiden en Den Hoorn organiseerden op dinsdag 31 juli en woensdag 1 augustus een groot aantal activiteiten voor alle leeftijden. De feesten begonnen op 31 juli met dankdiensten in alle kerken, gevolgd door volks- en kinderspelen. Op beide avonden werden er concerten gegeven door muziekvereniging Sint Caecilia en de koren uit de dorpen.

De meest spraakmakende activiteit werd op 1 augustus 1945 gehouden: De "GROOTE ALLEGORISCHE OPTOCHT`.

Reclamewagen voor Nederland Herrijst.0

's Ochtends om 9.00 uur vertrokken vanaf het Raadhuis te Schipluiden 65 groepen, vooral paard en wagens, die uiteenlopende thema´s uit beeldden. De tocht ging eerst naar de Korpershoekse brug. Daar werd gekeerd en ging het richting Hodenpijl en naar Den Hoorn, de Dijkshoornscheweg op. Bij Stakenburg (het einde van de Dijkshoornscheweg) werd gekeerd en ging de optocht de Woudscheweg op tot aan de boerderij van Kleyweg. Zie hier de samenstelling.

Tijdens deze twee dagen kon men even een beetje plezier maken, voor zover dat dan mogelijk was. De levensomstandigheden waren nog erg moeilijk maar men wilde duidelijk snel vooruit, zoals blijkt uit advertenties in het programmaboekje. Veel artikelen waren nog 'op de bon'. Ook aan grondstoffen en (bouw)materialen was nog gebrek, getuige de aanbevelingen als: 'Rijwielen, Onderdeelen en Banden hopen wij U binnenkort te leveren. Het contact met groote fabrikanten is reeds gevonden' en 'Nog even wachten en wij kunnen U weder aan alles helpen' en 'Nu doen we wat we kunnen en houden ons voor straks beleefd aanbevolen! De advertentie van Goeijenbier uit Sion was er een op rijm met de titel: Oorlog Tooneel: 'Hitler van de baan, We beginnen weer van voor af aan, De tuinen zullen op gaan fleuren, De groenten zal men streng gaan keuren....'

Trouwstoet Prins Bernhard en Prinses Juliana.

Nederland Herrijst - Gemeenschapsspel in de Openlucht

Op het land van Van Adrichem te Hodenpijl (Schipluiden) werd vijf maal het gemeenschapsspel 'Nederland Herrijst' opgevoerd op 5-9 augustus 1945. Een allegorisch spel met veel muziek, zang en dans. Het programma geeft hierover de volgende beschrijving: "Dit spel geeft uiting aan ons aller dankbaarheid over onze herkregen vrijheid. Het verzinnebeeldt en houdt daardoor in de belofte tot medewerking aan de opbouw van een christelijk en gelukkig vaderland."

Het Gemeenschapsspel bestond uit vier delen:

Nederland herdenkt zijn doden.
Nederland bouwt aan een nieuwe maatschappij.
Nederland viert feest met zang, dans en spel.
Nederland dankt voor de bevrijding allen, die daaraan hebben meegewerkt.

Harmonie-Kapel Sint Caecilia en het Gemengd Koor (beide o.l.v. C.L. van Beurden) begeleidden het spel.

Enkele hoofdrolspelers waar onder De Hollandse Maagd en Maria.

Samensteller en leider Joop Koevoets beschrijft in de inleiding de doelstelling van het spel:

"Nederland herrijst is geen toneelspel met een bepaalde intrigue, doch een gemeenschapsspel geboren uit grote dankbaarheid om onze bevrijding en de drang om mee te werken aan de opbouw van een beter en schoner vaderland.
Een gemeenschapsspel, d.w.z. een spel waaraan ook de toeschouwers medewerken, door liederen die gezongen worden, uit volle borst mede te zingen. De toeschouwers moeten zich één voelen met de spelers."

De belangstelling was zo groot dat het spel maar liefst vijf maal werd opgevoerd. De titels van de liederen geven een indruk van de sfeer die tijdens het spel moet hebben geheerst:

Wilhelmus
Wilt heden nu treden
Het lied van den arbeid
Naar Zee
De oogst
Mijn Nederland
O reinste der schepselen

De rolbezetting noemt onder andere: Eerste Heraut, Thomas Vaer, Pieternel, Willem van Oranje, De Hollandse Maagd, Mei-Koningin en Maria. Daarnaast deden er veel dansers en danseressen mee zoals een foto van de repetitie laat zien.

Een opvallende advertentie in het programmaboekje van 'Nederland Herrijst' roept iedereen op het dorp Oude Tonge (op oost Flakkee) te helpen met de wederopbouw na de evacuatie en inundatie van dit dorp: 'Levert U de bouwstenen'. Oude Tonge schonk Schipluiden later een glas-in-lood raam dat nog steeds in het Raadhuis aanwezig is.

Bron: Met dank voor de beschikbaarstelling van de oude foto's: fam. van Leeuwen, J.A.G. v.d. Stap, fam. Vreugdenhil, Museum Het Tramstation.

17 april 2024